BOOKS:
1. Falsafa ya Taasisi ya Ndoa na Sheria ya Ndoa Tanzania
MUHTASARI
Ndoa ni Taasisi ya kwanza kabisa katika maisha ya mwanadamu
ambayo imeendelea kudumu hadi leo. Ni Taasisi ambayo Mwaasisi wake ni Mungu Mwenye-enzi. Kitabu hiki kimekusudiwa kukuletea Historia na maendeleo ya Falsafa ya Taasisi ya Ndoa kuanzia mwanzo na mwendelezo wake katika historia ya mwanadamu kwa ujumla wake. Kitabu kimechambua maendeleo na matatizo yanayoendelea kuikumba Taasisi hii katika ulimwengu wa leo na hatima ya kizazi cha binadamu kutegemeana na jinsi kila kizazi kinavyoheshimu au kudharau Taasisi hii muhimu kwa uhai na maendeleo ya binadamu duniani. Sura ya 1, 2 na 3 zimebainisha ukweli huu.
Ndoa ni Taasisi pekee ambayo wanadamu tuliopo leo tumeikuta na tumelazimika kuiendeleza tangu ilipozinduliwa na Mwenyezi Mungu katika Bustani ya Edeni, baada ya wanandoa wa kwanza kuumbwa. Kwa sababu Ndoa, mbali ya kuwa ni Taasisi aliyoianzisha Mungu tangu mwanzo na kuiwekea sheria, lakini pia kutokana na unyeti wake na ulazima wake kwa jamii za wanadamu, Taasisi hii imetungiwa sheria na kila jamii au taifa, ili kuiongoza jamii husika katika namna bora ya kuingia katika ndoa, kama alivyofanya Mungu kupitia torati kwa jamii ya Kiyahudi zamani. Nchi yetu, Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, miaka 10 tu baada ya uhuru ilitunga sheria mpya ya kuitambua na kuilinda Taasisi hii muhimu kwa uhai na maendeleo ya kizazi cha binadamu nchini.
Ni kwa sababu hiyo, ndiyo maana kitabu hiki kimejumuisha na kuchambua vifungu mbalimbali vya Sheria ya Ndoa ya Tanzania ya mwaka 1971, katika mlengo wa kikristo, ili kuisaidia jamii ya kikristo kujua uhusiano uliopo kati ya matumizi ya sheria hiyo na mafundisho sahihi ya imani ya kikristo kuhusu Taasisi ya Ndoa kutoka kwenye kitabu cha Biblia Takatifu. Sura za 4, 5, 6 n.k. zimeeleza kwa kina uhusiano uliopo kati ya Taasisi ya Ndoa kwa imani ya kikristo na Sheria ya Ndoa ya mwaka 1971. Masuala tata kama vile talaka na mitara kwa mujibu wa sheria na maandiko ya Biblia yamechambuliwa kwa kina katika sura hizo.
Zaidi ya yote , kitabu pia kimeangalia mabadiliko makubwa yanayoikumba Taasisi ya ndoa katika ulimwengu wa leo, na hivyo Mwandishi amejitahidi kwa kadiri ya neema ya Mungu, kuchambua kwa uangalifu masuala tata yanayoikumba Taasisi ya Ndoa kwa nia ya kuisaidia jamii kupata ufahamu wa namna nzuri ya kuendeleza misingi ya asili ya kuanzishwa kwa Taasisi hii pamoja na namna ya kukabili changamoto mpya zianazoibuka kila siku katika enzi hizi za utandawazi.
Ndoa ni moja ya ibada za kumfanyia Mungu hapa duniani kwa kufuata mwongozo wake kama ulivyofafanuliwa katika maandiko mbalimbali ya kitabu cha Biblia Takatifu. Kitabu hiki pia kimesisitiza sana uhusiano ulipo kati ya Taasisi ya Ndoa na maendeleo ya jamii na kubainisha kuwa ndoa inayojali na kufuata misingi yake, inakuwa ni kichocheo cha maendeleo ya jamii husika na usalama wa maisha ya wanadamu hapa duniani dhidi ya hasira ya Mungu. Sura za 7, 10, 11, na 13, zimelenga kutoa ufahamu huo kwa jamii yote hata ile ambayo si ya kikristo. Sura za 12 na 14 zimelenga kutoa changamoto mahsusi kwa viongozi na jamii ya kikristo katika kukuza na kuimarisha maadili, ukiwa ni mkakati sahihi wa kuimarisha uadilifu wa Taasisi ya Ndoa kama nguzo kuu ya Kanisa na taifa kwa ujumla wake.
Kwa muhtasari, tunaweza kusema kuwa msomaji wa kitabu hiki atafaidika na kupata maarifa mengi kuhusu Taasisi ya Ndoa katika mtazamo wa kifalsafa, kibiblia, kisheria na hata kijamii, kutokana na uchambuzi wa mwandishi ambao siyo tu kwamba umezingatia tafsiri ya maandiko ya Biblia na Sheria ya Ndoa tu, bali pia umezingatia tafiti mbalimbali ili kujenga nguvu ya hoja badala ya hoja ya nguvu, katika kuielimisha jamii kuhusu ulazima wa kufuata maadili ya Taasisi ya Ndoa kama nguzo muhimu na ya lazima kwa Kanisa na kwa kila mkristo katika kuishi maisha ya imani ya kikristo na kijamii kwa kujua na kujali mafundisho sahihi ya imani hiyo, kama yalivyo katika Biblia na pia Sheria ya Ndoa ya Tanzania ya mwaka 1971.
Wadau wakuu wa kitabu hiki ni pamoja na Maaskofu, Wachungaji, washauri wa masuala ya ndoa, na watu wengine wote walioko katika ndoa kwa miaka mingi na wale wapya. Lakini pia, vijana wenye umri zaidi ya miaka 18, na wale wanaojiandaa kwa maisha ya ndoa nao ni wadau muhimu, kwani wanahitaji kujua masuala ya msingi yahusuyo maisha ya ndoa kabla na baada ya kuingia. Kwao sura za 8, 9 na 10 zinawahusu zaidi. Ukiacha vijana wanaojiandaa kuingia katika Taasisi hii, wadau wengine wote wanaweza kufaidika na maarifa yaliyomo ndaniya kitabu hiki kwa kujifunza wenyewe ili kuboresha maisha ya ndoa zao; lakini pia kuwa washauri wazuri wa masuala ya ndoa kwa watu wengine, kwa kutumia uchambuzi na ufafanuzi wa maandiko ya Biblia na pia Sheria yetu ya Ndoa ya mwaka 1971, kama ulivyofanywa na Mwandishi pamoja na tafiti zake. Kama ilivyoelezwa hapo juu, ni kwamba kitabu hiki pia kimeandikwa kwa kuzingatia mazingira ya Kitanzania na Kiafrika kwa ujumla wake. Sura za 2, 4, 9 na 11 ni baadhi tu ya sura zilizozingatia ukweli huo.
Isitoshe, Sheria ya Ndoa (tafsri ya Kiswahili) imeambatanishwa mwishoni mwa kitabu hiki ili iweze kumsaidia msomaji na mtumiaji wa kitabu hiki kuijua na kuitumia sheria hiyo kwa faida yake na wale wengine atakaopata nafasi ya kuwaelimisha. Tasfri ya Sheria ya Ndoa kwa lugha ya Kiswahili si ya Mwandishi wa kitabu hiki, bali ni tafsiri rasmi ya Serikali kutoka Ofisi ya Mwanasheria Mkuu wa Serikali yenye mamlaka ya kuandika sheria za nchi.
Tafsiri ya Kiswahili ya Sheria ya Ndoa ilifanywa ikiwa ni utekelezaji wa kifungu 167 cha Sheria ya Ndoa kwa lugha ya Kiingereza (the Law of Marriage Act, 1971), kama ilivyoagizwa kwenye kifungu hicho (167) kutafsiriwa Sheria ya Ndoa kwa lugha ya Kiswahili ili kuwawezesha wananchi wengi wapate kuielewa na kuitumia. Viongozi wa dini kama Wachungaji na wengineo, watafaidika na Sheria hiyo kwani wao, mbali na kuwa ni wanandoa kama watu wengine, lakini wao huitumia sheria hiyo kama Wasajili wa Ndoa wenye wajibu wa kusajili watu katika Taasisi ya Ndoa.
Aidha, uandishi na uchambuzi wa kitabu hiki umezingatia na kulenga zaidi mazingira ya kikristo na kisheria , kwa kutumia vianzo viwili vikuu, ambavyo ni kitabu cha Biblia na Sheria ya Ndoa Tanzania ya mwaka 1971. Lakini pia ufafanuzi wake umezingatia kweli zitokanazo na tafiti za kitaalamu. Tukumbuke kuwa NDOA BORA ndiyo Chimbuko la Maendeleo ya jamii zote za binadamu duniani. Mungu ameagiza kuwa watu wote waiheshimu Taasisi hii, na kwamba wazinzi na waasherati Mungu atawahukumia adhabu kali (Waebrania 13:4). Kuheshimu NDOA ni kumheshimu MUNGU, na kuidharau NDOA ni sawa na kumdharau MUNGU. Hakika kitabu hiki kitakuongezea maarifa na kubadili mtazamo wako juu ya Taasisi ya Ndoa. Kitabu hiki kinaweza kuwa zawadi nzuri kwa maarusi wapya wanaoingia katika Taasisi hii kila siku.
Namtakia kila msomaji wa kitabu hiki Heri na Fanaka kutoka kwa Mwenyezi Mungu.
Mungu Akubariki.
Mwandishi
YALIYOMO
Dibaji
............................................................................................. iii
Utangulizi...................................................................................................................iv
Shukrani............................................................................................vii
Kutabaruku...................................................................................... ix
SURA YA 1: HISTORIA YA FALSAFA YA TAASISI YA NDOA
1:1.
Mwanzo wa Falsafa ya Ndoa ................................................. 1
1:1:1.
Misingi ya Taasisi ya Ndoa .................................................... 2
1:1:2.
Mitazamo ya Dini juu ya Maana ya Ndoa ............................. 6
1:1:3.
Maana na Siri ya Mwili Mmoja ............................................ 7
1:1:4.
Kanuni ya Mwili Mmoja ............................................................... 8
1:1:5.
Ndoa Bora Lazima Ifuate Kanuni ya Kutengana na Wazazi ... 11
1:2.
Utakatifu wa Taasisi ya Ndoa Kabla ya Torati ..................... 12
1:3.
Uhusiano wa Taasisi ya Ndoa na Kristo................................ 14
SURA YA 2: MADHARA YA KUKIUKA MISINGI YA TAASISI YA NDOA
2:1.
Maendeleo ya Ndoa Kutoka Vizazi vya Kaini na Sethi ......... 17
2:2.
Adhabu ya Gharika ni Matokeo ya Kudharau Taasisi ya
Ndoa .................................................................................. 18
2:3.
Ndoa kati ya ‘Wana wa Mungu’ na Wanadamu..................... 19
2:3:1
“Wana wa Mungu” Walikuwa Akina Nani? ......................... 22
2:3:2.
Je, ni Adhabu gani wale ‘Wana wa Mungu’ Walipewa? ....... 25
2:4.
Mfumo wa Ndoa baada ya Gharika na kabla ya Torati ....... 27
2:5.
Kutawanywa kwa Mataifa ya Watoto wa Nuhu .................. 28
2:6.
Madhara ya Kufanya Ngono Bila Kuzingatia
Kanuni ya Asilia .................................................................. 29
2:6:1.
Zinaa Iliangamiza Miji ya Sodoma na Gomora .................... 30
2:6:2.
Laana ya Nuhu na Madhara yake kwa uzao wa Kanaani...... 31
2:6:3.
Zinaa Ilimwondolea Reubeni Haki ya Mzaliwa wa kwanza....35
2:6:4.
Tamaa ya Kupenda Ngono Ilimwangamiza Mnadhiri
Samsoni ............................................................................ 38
2:7.
Dalili na Ushahidi wa Laana ............................................... 39
2:8.
Je, Kuna Siri gani Katika Uchi wa Binadamu? .................... 40
2:9.
Je, Virusi vya UKIMWI vina Uhusiano na Dhambi ya
Zinaa?..................................................................................42
2:10; Wanadamu Tunaweza Kubadilika..........................................45
SURA YA 3: MAENDELEO YA NDOA KUTOKEA UZAO WA IBRAHIMU ...................................................................................47
3:1.
Agano la Mungu kwa Ibrahimu kuwa Baba wa Mataifa ........ 47
3:2.
Ibrahimu Aliheshimu Misingi ya Ndoa .................................. 50
3:3.
Kuzaliwa kwa Ishmaeli na Kukataliwa kuwa Mrithi
wa Ibrahimu ........................................................................ 53
3:4.
Ahadi za Mungu kwa Kizazi cha Ibrahimu Kupitia Sara ...... 53
3:5.
Kwa nini Mungu Aliwatenganisha Isaka na Ishmaeli ........... 54
3:6.
Hoja za Mtume Paulo Kuhusu Uzao wa Isaka na Ishmaeli ... 56
3:7.
Uzao wa Isaka .................................................................... 57
3:8.
Mungu Alivyolinda Ndoa za Ibrahimu na Isaka ................... 58
3:9.
Yusufu Aliendeleza Agano la Mungu kwa Ibrahimu ............ 61
3:10.
Kukua kwa Taifa la Israeli Nchini Misri .............................. 62
3:11.
Vizazi vya Ibrahimu na Mgogoro wa Mashariki ya Kati ..... 66
SURA YA 4: MITARA KWA MTAZAMO WA KIKRISTO NA HAKI ASILIA.................................................................................69
4:1.
Mwanzo wa Kuibuka kwa Ndoa za Mitara ........................ 69
4:2.
Yakobo na Ndoa ya Wake Wawili ..................................... 70
4:2:1.
Sababu ya Yakobo Kuoa Wake Wawili .............................. 71
4:2:2.
Matatizo Aliyopambana nayo Yakobo kwa Kuoa
Wake Wawili ...................................................................... 72
4:2:3.
Mashindano ya Kuzaa Kati ya Lea na Raheli ..................... 73
4:2:4.
Chuki na Uadui ndani ya Familia ya Yakobo ...................... 74
4:2:5. Matokeo ya Chuki Katika Familia ya Yakobo ................... 75
4:3. Ndoa za Mitara Hupanda Chuki ndani ya Familia ...............76
4:3:1. Ndoa ya Elkana kwa Hanna na Penina ..................................78
4:4. Ndoa za Mitara si Mpango wa Mungu Tangu Zamani ..........79
4:5. Yusufu Hakujihusisha na Ndoa za Mitara .............................81
4:6. Mfumo wa Ndoa Wakati wa Torati ......................................82
4:6:1. Torati Ilikusudiwa Kudhibiti Zinaa .......................................84
4:7. Mfumo wa Ndoa Ndani ya Sheria ya Tanzania ......................86
4:8. Ndoa za Mitara ni Kinyume na Haki Asilia za Mwanamke ...87
4:9. Hoja za Nguvu Zinazotetea Ndoa za Mitara ..........................89
4:9:1. Uwiano wa Wanaume na Wanawake Duniani .......................90
4:9:2. Uwiano wa Wanawake na Wanaume katika nchi za China na India................................................................................... .90
4:9:3. Uwiano wa Wanawake na Wanaume Nchini Tanzania ..........92
4:9:4. Sababu za Kuwepo Wanawake Wengi kuliko Wanaume
Nchini ....................................................................................93
4:9:5. Mazingira Hatarishi Yanapunguza Idadi ya Wanaume
Nchini .................................................................................94
4:9:6. Ajali za Barabarani Zinaua Wanaume Wengi Kuliko
Wanawake ............................................................................ 97
4:10. Je, ni Kweli Mwanaume Hauwezi Kutosheka na Mke Mmoja?............................................................................... 98
4:11: Madhara ya Ndoa za Mitara .............................................. 99
SURA YA 5: NDOA YA KIKRISTO NA SHERIA YA NDOA ....100
5:1. Maana ya Ndoa Kibiblia na Kisheria .................................. 100
5:2. Muungano wa Ndoa Unapaswa kuwa wa Hiari ................... 102
5:3. Mahari Kama Sharti la Ndoa .......................................... 103
5:3:1. Aina za Mahari ..................................................................... 104
5:3:2. Chimbuko la Mahari ........................................................... 106
5:3:3. Maana ya Mahari Kibiblia ........................................................... 108
5:3:4. Kuingizwa kwa Neno Mahari Ndani ya Torati .................. 111
5:3:5. Madhara ya Kuendeleza Mahari ......................................... 111
5:4. Sheria na Ndoa za Kimila ................................................... 114
5:5. Mgogoro wa Umri wa Kuoa na Kuolewa ........................... 115
5:6. Ndoa ni Zaidi ya Mkataba .................................................... 116
5:7. Jamii Iepuke Ndoa kwa Vijana Wadogo ............................. 116
5:8. Mahusiano ya Kindoa Yasiyoruhusiwa na Sheria
(Maharimu) ...................................................................... 120
5:8:1. Ndoa Zinazoweza Kubatilika Kisheria na Kibiblia ............. 123
5:8:2. Maelezo ya Jumla kuhusu Ndoa Zinazoweza Kubatilika .... 123
5:8:3. Mambo Yanayofanya Ndoa Kuwa Batili .......................... 124
5:8:4. Maana ya Kutimiliza Ndoa Kisheria .................................. 125
5:8:5. Ndoa ya Kikristo Inaweza Kubatilishwa ............................... 126
5:8:6. Kuoa au Kuolewa na Mtu Mwenye Kifafa au Wazimu ....... 126
5:8:7. Ugonjwa Unaotokana na ‘Uzinzi’ ..................................... 127
5:8:8. Mwanamke kuwa na Mimba ya Mtu Mwingine .................129
5:8:9. Kukataa kwa Mwanandoa Kujamiiana ................................. 129
5:8:10. Umri Unaoweza Kubatilisha Ndoa.................................... 130 5:8:11. Wachungaji Wajihadhari na Matapeli wa Ndoa.................. 130
5:8:12. Anayetaka Kuoa au Kuolewa Ajihadhari na Matapeli wa Ndoa ................................................................................ 131
5:9. Mtazamo Hasi Juu ya Sheria ya Ndoa................................132
5:10. Wajibu wa Viongozi wa Dini kujua Sheria ya Ndoa...............133
5:10:1. Makanisa na Halmashauri za Usuluhishi wa Ndoa ............. 133
5:10:2. Faida za kuwa na Halmashauri za Usuluhishi Zinazotambuliwa Kisheria ......................................................................... 134
SURA YA 6: CHIMBUKO LA TALAKA ..................................137
6:1. Mungu Anachukia Talaka ................................................... 137
6:2. Talaka Wakati wa Agano la Kale .................................... 137
6:3. Alichokiunganisha Mungu Mwanadamu Asikitenganishe .. 140
6:4. Mjadala wa Mafarisayo na Yesu kuhusu Talaka .............. 141
6:5. Ugumu wa Mioyo ya Watu Ulihalalisha Talaka ............... 142
6:6. Ni Muhimu kuwa na Maono Kabla ya Ndoa ...................... 143
6:7. Kwa nini Mahakama zinatoa Talaka kwa Ndoa za Wakristo?144
6:8. Kutengana au Kuachana kwa Wanandoa.............................145
6:8:1. Kutengana kwa Hiaria au kwa Amri ya Mahakama ..................146
6:8:2. Je, Biblia Inaruhusu Wanandoa kutengana. ................... 147
6:8:3. Kutengana au Kuachana kwa Mtazamo wa Agano Jipya .................................................................................................. 149
6:9. Vigezo Vinavyotumiwa na Mahakama Kuhalalisha Talaka.149
6:9:1. Uzinzi kama Moja ya Sababu za Kuvunjika kwa Ndoa .......152
6:9:2. Mwanandoa Kuwa na Tabia ya Kujamiiana na Mtu wa
Jinsi yake .................................................................... .....158
6:9:3. Tabia ya Ukatili katika Ndoa ............................................ 161
6:9:4. Kutotimiza Wajibu kwa Mwanandoa Kwaweza
Kuvunja Ndoa ................................................................ 162
6:9:5. Mwanandoa Akihukumiwa Kifungo Gerezani ................ 167
6:9:6. Ugonjwa wa Akili Unavyoweza Kuvunja Ndoa ................. 169
6: 9:7. Kubadili Dini Kunavyoweza Kuvunja Ndoa .................... 171
6:10. Majumuisho Kuhusu Sheria ya Ndoa .............................. 173
6:11. Sababu Zingine Zinazovunja Ndoa Kinyume cha Sheria ... 174
6:11:1. Mwanamke Kuchelewa Kuzaa au Kutozaa Kabisa ......... 176
6:11:2. Mwanamke Kuzaa Watoto wa Jinsi Moja ....................... 178
6:11:3. Mimba Kutoka au Kuharibika Mara kwa Mara ................ 179
6:11:4. Kutelekeza Familia kwa Sababu mbalimbali ..................... 180
6:12. Mwenendo wa Hali ya Ndoa na Talaka Nchini .................181
6:12:1. Takwimu kutoka RITA .................................................... 181
6:12:2. Takwimu Kutoka Mahakamani. ....................................... 183
6:12:3. Takwimu za Hali ya Ndoa Kutokana na Sensa ........................................................................................................ 184
6:13. Maisha ya Mkristo Baada ya Talaka ................................ 185
6:13:1. Mitazamo Tofauti Kuhusu Kuoa Baada ya Talaka ........... 186
6:13:2. Angalizo kwa Wanandoa Wakristo wa Kweli .................. 190
SURA YA 7: MAISHA YA NDOA NA NAMNA YA KUDHIBITI TALAKA ....................................................................................192
7:1. Mke Kuishi na Mume Asiyempenda ................................. 1192
7:2. Maisha ya Lea na Yakobo .................................................. 192
7:3. Lea Alipata Mateso Asiyostahili ........................................... 193
7:4. Mungu Aliingilia kati Ndoa ya Lea na Raheli .................. 194
7:5. Mashindano kati ya Lea na Raheli .................................. 195
7:6. Tunachojifunza Kutokana na Kisa cha Ndoa ya Yakobo ..197
7:7. Namna ya Kuishi na Mume Mpumbavu .......................... 198
7:8. Busara za Mwanamke Abigaili ........................................ 201
7:9. Matendo ya Busara ya Abigaili Yalizima Hasira ya
Mfalme Daudi ................................................................. 202
7:10. Hekima za Abigaili zilimfanya aolewe na Mfalme Daudi ..204
7:11. Ndoa kati ya Aliyeamini na Asiyeamini ..............................204
SURA YA 8: KANUNI MUHIMU KWA UJENZI WA NDOA BORA
8:1. Ndoa Bora Hujengwa Juu ya Kanuni ................................ 208
8:1:1. Ndoa Ihesabiwe kuwa ni Kifungo cha Kudumu ............... 208
8:1:2. Mume na Mke wawe na Utambulisho Mmoja .................. 209
8:1:3. Mume Lazima Ampende Mke kama Kristo Alivyolipenda
Kanisa ........................................................................... 212
8:1:4. Uaminifu Usiotetereka .................................................... 213
8:1:5. Kunyenyekeana kati ya Mume na Mke ........................... 213
8:1:6. Wajibu wa kila Mwanandoa ............................................. 214
8:1:7. Mume kama Kichwa cha Mkewe .................................. 215
8:1:8. Utii wa Mke kwa Mumewe ............................................ 218
8:1:9. Ukamilifu wa Tendo la Ndoa .......................... ............... 219
8:1:10. Uwazi wa Wanandoa Katika Mawasiliano ....................... 222
8:1:11. Uhusiano Kati ya Ufalme wa Mungu na Maisha ya Ndoa ...223
8:1:12. Kazi ni Kiungo cha Lazima Katika Kudumisha Ndoa ......225
8:2. Wanandoa Wasiruhusu Mlango wa Majaribu ................... 227
SURA YA 9: CHUO CHA WANANDOA................................228
9:1. Elimu na Maarifa Kabla ya Ndoa Havitoshi ......................... 230
9:2. Wanandoa Wanapaswa Kuzalisha Tunda la Roho
Ndani yao ........................................................................ 231
9:3. Wanandoa Wajifunze Kutoka Kitabu cha Wimbo Ulio Bora ....................................................................... 236
9:4. Ndoa za Watu Wasomi na Wenye Madaraka Katika Jamii ..238
9:5. Ndoa kati ya Mke Msomi na Mume Asiye Msomi ........... 243
9:6. Wanachopaswa Kufanya Wanawake Wasomi ................... 244
SURA YA 10: CHIMBUKO LA ‘NYUMBA NDOGO’ KATIKA JAMII YETU................................................................................246
10:1. Sababu Zinazochangia Kuwepo kwa “Nyumba Ndogo” .... 246
10:2. Zafanana...............................................................................247
10:3. Wanawake Walioolewa na Tatizo la ‘Nyumba Ndogo’...... 248
10:4. Ndoa za Mitara siyo Ufumbuzi wa ‘Nyumba Ndogo’........ 250
10:5. Wajibu wa Wanawake Walioolewa Kulinda Ndoa zao ....... 251
10:6. Mke Mpumbavu Huibomoa Nyumba yake ...................... 252
10:7. Madhara ya Wazi ya kuwa na ‘Nyumba Ndogo’ ................ 255
10:8. Changamoto za ‘Ulimwengu wa Nyumba Ndogo’ .......... 256
10:9. Tujifunze Falsafa ya Kushinda Dhambi ya Zinaa .............. 257
10:10. Wanawake Wazee Wawatie Akili Wanawake Vijana........... 261
10:11. Wanawake Wanaopenda Kuishi Bila Ndoa.......................... .262
SURA YA 11: HARAKATI ZA KUTETEA NDOA ZA JINSI MOJA
11:1. Uovu wa Ndoa za Jinsi Moja Unavyosambaa kwa Kasi ..... 265
11:2. Upinzani wa Ndoa za Jinsi Moja ....................................... 267
11:3. Msimamo wa Mahakama Kuhusu Ndoa za Mashoga ........ 267
11:4. Ndoa za Mashoga Zinaashiria Balaa kwa Vizazi Vijavyo .... 270
11:5. Kuhalalishwa kwa ‘Ushoga’ ni Kukejeli Taasisi ya Ndoa .... 271
11:6. Kizazi cha Binadamu na Taasisi ya Ndoa ......................... 272
SURA YA 12: MAADILI NI MSINGI MKUU WA TAASISI YA NDOA...........................................................................................275
12:1. Falsafa ya Maadili ............................................................ 275 12:2. Maana ya Maadili ............................................................ 275 12:3. Matawi Makuu ya Falsafa .................................................. 276
12:4. Mungu ndiye Chanzo cha Maadili .................................... 276
12:5. Historia ya Falsafa ya Maadili .......................................... 278
12:6. Mchango wa Wanafalsafa Katika Elimu ya Maadili ..........280
12:7. Uhusiano wa Nafsi ya Mtu na Maadili ........................... 281
12:8. Aristotle na Elimu ya Maadili ........................................ 282
12:9. Uhusiano wa Maadili na Asili ......................................... 283
12:10. Maadili ya Kikristo ........................................................... 284
12:11. Maadili ya Kikristo Ndiyo Mama wa Sheria ................... 285
12:12. Nafasi ya Maadili Katika Kuimarisha Taasisi ya Ndoa ....... 286
12:13. Tunahitaji Kuwa na Mtazamo Mpya Juu ya Maadili............287
12:14. Dini nazo Zimeshindwa Kuimarisha Maadili ..................... 290
12:15. Maadili Huzaa Uadilifu .................................................... 292
12:16. Nguzo za Uadilifu ............................................................ 293
SURA YA 13: NDOA NA MAENDELEO YA FAMILIA......295
13:1. Ndoa Bora ni Chimbuko la Maendeleo ya Binadamu ...... 295
13:2. Ndoa na Maendeleo ya Watoto ........................................ 296
13:3. Njia Impasayo Mtoto Kulelewa Kwayo ......................... 299
13:4. Nafasi ya Kiboko (Fimbo) Kwa Maadili ya Mtoto ........... 300
13:5. Kuna Adhabu Mbadala Kwa Mtoto ................................ 302
13:6. Wazazi Wasiwachokoze Watoto wao ............................... 302
13:7. Maadili Ayapatayo Mtoto Kutoka kwa Wazazi ............... 304
13:8. Madhara Yanayoweza Kuipata Familia kwa Kudekeza
Watoto ............................................................................ 306
13:9. Maendeleo ya Vijana na Imani .......................................... 308
13:10. Kanisa Lisaidie Kufunza Vijana Maadili ............................ 311
13:11. Wanandoa na Usimamizi wa Mali ................................... 312
13:12. Umuhimu wa Wasia kwa Wanandoa .................................... 314
SURA YA 14: WAJIBU WA KANISA KUIMARISHA TAASISI YA NDOA ..........................................................................................318
14:1. Taasisi ya Ndoa ni Nguzo Kuu ya Kanisa ........................ 318
14:2. Zinaa Inavyolitafuna Kanisa Siku za Leo ....................... 319
14:3. Kanisa Linapaswa Kupambana na Dhambi ya Zinaa ..........320
14:4. Ulimwengu wa Vijana na Dhambi ya Zinaa .......................322
MAJEDWALI ..................................................................... 269-272
Bibliografia ( Marejeo) ......................................................... 273-274
Kiambatanisho: Sheria ya Ndoa ya Mwaka 1971 -
[Tafsiri ya Kiswahili kama Ilivyoagizwa na the Law of Marriage Act, 1971 section 167]. ..................................................................... 285
2. Imani ya Kikristo Na sayansi ya Miujiza
Wazo la kuandika
kitabu hiki lilitokana na ujio mpya wa watu wanaodai kufanya miujiza ya kila
aina, tangu ile ya uponyaji wa magonjwa yawapatayo binadamu mpaka miujiza ya
kuondoa umaskini na kufanya watu kuwa matajiri; na pia kuwapatia miujiza
mingine yoyote wanayoitaka katika maisha. Ujio huu mpya wa utendaji wa miujiza
umetawaliwa na kile kinachoitwa ‘huduma za maombezi ya kusababisha miujiza ya
kila aina’. Kuibuka upya kwa utendaji holela wa miujiza kunaenda sambamba na kuibuka kwa watu wanaojiita manabii na mitume;
huu ukiwa ni mkondo mpya kabisa wa madhehebu ya Upentekoste. Itakumbukwa kuwa
madhehebu ya kipentekoste yalianzia mnamo mwaka 1906 huko katika mtaa wa Asuza
katika Jiji la Los Angels katika Jimbo la California, nchini Marekani na
kutokea hapo upentekoste ukasambaa kote duniani.
Chimbuko la kitabu
hiki ni makala zilizoandikwa na mwandishi wa kitabu hiki na kuchapishwa kwenye
Gazeti la Msemakweli kuanzia mwezi Mei hadi Desemba kunako mwaka 2007
katika ukurasa maarufu uliokuwa unatumiwa na Mwandishi wa kitabu hiki wakati
huo ukijulikana kama ‘Mada Tata’. Kutokana
na umuhimu wa makala hizo, wakristo wengi wa madhehebu mbalimbali waliomba
mwandishi ahariri makala hizo na kisha kuchapisha kitabu. Kwa hiyo, kitabu hiki
ni mwitikio wa maombi hayo kama njia mojawapo ya kutoa elimu sahihi kuhusu
miujiza kwa kuzingatia tafsiri sahihi za Maandiko ya Biblia.
Kitabu hiki kina
jumla ya sura 10, ambazo kwa pamoja
zimefafanua hoja nzima ya miujiza, kikibainisha kuwa kuna upotoshaji mkubwa
sana kuhusu neno miujiza na jinsi ya kutendwa kwake. Ili kutoa ufahamu mzuri
kuhusu ‘sayansi’ ya miujza, Mwandishi amefuatilia tangu mwanzo jinsi Mungu,
manabii, Yesu Kristo, na hata mitume wake walivyotenda miujiza. Sura ya kwanza
ya kitabu hiki inachambua historia na maendeleo ya miujiza, ikiangalia miujiza
iliyofanywa na Mungu kupitia manabii mbalimbali kama Musa, Eliya, Elisha na
wengine wengi.
Sura ya pili imejikita zaidi katika kuangalia utendaji wa miujiza
wakati wa Agano Jipya, ambapo uchambuzi umeenda mbali na kuangalia aina za
miujiza, makusudi ya kutendeka miujiza hiyo, na jinsi ilivyotenda; ikifanywa na
Yesu Kristo mwenyewe na baadaye na Mitume aliwaachia mamlaka hayo. Kwa
kuonyesha kuwa miujiza haikukoma tu baada ya mitume, mwandishi ameangalia pia
uwezekano wa kutokea miujiza baada ya Mitume na hata katika siku za leo.
Kwa sababu kibwagizo
kikuu siku hizi kuhusu miujiza kimekuwa ni ‘huduma za
maombezi, Mwandishi ametumia sura ya
tatu kuelezea kwa ufasaha maana ya neno maombezi na
kisha maana nzima ya huduma ya maombezi tangu enzi za nabii Musa hadi enzi za
Yesu, na hata Mitume wake, na jinsi huduma ya maombezi inavyopaswa kufanyika
siku za leo kwa kadiri ya maagizo na maelekezo ya Mitume wakuu aliwaachia kazi
Bwana wetu Yesu Kristo.
Kwa kutambua kuwa
miujiza kwa kutumia jina la Yesu sasa ni mtaji mkubwa wa watumishi matapeli, sura ya nne inatoa msaada kwa msomaji
kufahamu kuwa Injili ya Yesu Kristo haikuja ili kuwafanya maskini kuwa matajiri
kwa njia ya miujiza. Kwa hiyo, kile kinachoitwa utajiri na mafanikio yanayoweza
kusababishwa na miujiza ya kutumia jina la Yesu Kristo leo, ni wizi na udanganifu
uliobuniwa na watu wajanja kuwadanganya wajinga walio wengi na wasiojua nini
hasa maana ya Injili ya Kristo.
Kwa kuwa Neno la
Mungu li hai siku zote ili liweze kuwaokoa wanadamu na dhambi zao, sura ya tano inatoa maelezo ya kina
kuhusu nguvu ya injili leo, kwamba Injili inayo nguvu ya kuokoa bila hata
injili hiyo kuandamana na kile kinachoitwa miujiza kupitia huduma za kitapeli
za maombezi. Sura ya sita
inabainisha uwepo wa watumishi mafisadi wanaomtumia Mungu kama mtaji tu wa
kutafuta utajiri na mafanikio, lakini si watumishi wa kweli wa Mungu kama wao wanavyodai.
Kwa vile kumezuka ‘manabii
na mitume’ wapya wanaodai kufanya miujiza ya kila namna, sura ya saba imetoa maelezo muhimu
kuhusu ujio huu mpya wa manabii na mitume wanaotamba kuwa wana upako wa
kusababisha miujiza yoyote kwa kutumia jina la Yesu. Manabii na mitume hawa
ndiyo mkondo mpya wa Upentekoste-mamboleo
unaotimiza unabii wa kuibuka wakati wa siku za mwisho manabii na mitume wa
uongo. Na kwa vile miujiza sasa imegeuzwa kuwa ni biashara kubwa, basi watenda
miujiza wa leo sasa wanapigana vikumbo kutoa matangazo kwenye vyombo vya habari
wakiwatangazia watu wenye matatizo mbalimbali kufika kwenye huduma zao za
maombezi ili kupata ufumbuzi wa matatizo yao. Sura ya Nane imeelezea kwa kina upotofu na udhalilishaji wa imani
ya Kikristo kupitia matangazo hayo ya
miujiza kwenye vyombo vya habari.
Sura ya Tisa imejikita katika kutoa elimu juu ya nafasi ya Sayansi
ya Tiba, ikilinganishwa na ‘sayansi ya utendaji wa miujiza’ katika ulimwengu
wetu. Sura hii imefafanua mantiki ya maandiko yanayotoa ahadi ya uponyaji wa
magonjwa kwa kutumia jina la Yesu na uhalisia wa kutokea miujiza ya uponyaji,
na jinsi mkristo wa leo anavyopaswa kufahamu tofauti kati ya ‘sayansi ya
miujiza’ na sayansi ya tiba. Sura ya
kumi, ambayo ni ya mwisho, ni hitimisho la ujumbe wa ‘Imani ya Kikristo na Sayansi ya Miujiza’, ambapo mwandishi
anahitimisha ujumbe wa kitabu hiki kwa kubainisha kuwa ujinga wa wakristo wetu
kwa kutoijua imani ya kikristo kuhusu miujiza na upungufu wa mafundisho tulio nao leo katika makanisa yetu, ndiyo sababu pekee
iliyotoa mwanya kwa matapeli wa injili ya miujiza kuwahadaa watu na miujiza ya
uongo.
Aidha, Mwandishi
anatoa wito kwa viongozi wa kikristo, Wachungaji, Maaskofu, na waumini wao kutoa
kipaumbele katika kufundisha imani ya kikristo kwa usahihi kuliko uendeshaji tu
wa ibada za kusali kila siku za ibada. Hii ni kwa sababu Bwana Yesu aliagiza
watu wote wahubiriwe na kisha kufundishwa kuyajua yote aliyokuwa amewafundisha
wanafunzi wake. Nakutakia usomaji wenye manufaa wa kitabu hiki, ili uwe balozi
makini wa kuwafundisha wengine usahihi wa miujiza ya Mungu kupitia jina la Yesu
Kristo.
